Η φλεγμονώδης νόσος του εντέρου, περιλαμβάνει τη νόσο Κρον (Crohn) και την ελκώδη κολίτιδα, δύο χρόνιες ασθένειες που προκαλούν φλεγμονή στα έντερα. Επηρεάζει περίπου 3 εκατομμύρια ενήλικες στις Ηνωμένες Πολιτείες και είναι μια αυτοάνοση διαταραχή -μια κατάσταση κατά την οποία το ανοσοποιητικό σύστημα του σώματος επιτίθεται σε υγιείς ιστούς. Τα συμπτώματά της περιλαμβάνουν διάρροια, αιμορραγία από το ορθό, κόπωση, απώλεια βάρους και κράμπες στο στομάχι.
Το εντερικό επιθήλιο, που αποτελείται από ένα στρώμα κυττάρων που επενδύει το έντερο, παίζει σημαντικό ρόλο στη φλεγμονώδη νόσο του εντέρου, επειδή μπορεί εύκολα να διαταραχθεί κατά τη διάρκεια της φλεγμονής του εντέρου. Ένας εξειδικευμένος τύπος επιθηλιακών κυττάρων είναι τα κύτταρα Paneth που παράγουν αντιμικροβιακά πεπτίδια. Τα αντιμικροβιακά πεπτίδια που παράγουν τα κύτταρα Paneth βοηθούν στη ρύθμιση της μικροχλωρίδας του εντέρου ή της κοινότητας των μικροοργανισμών που υπάρχουν στο έντερο.
Μια ερευνητική ομάδα με επικεφαλής τον Declan F. McCole, βιοϊατρικό επιστήμονα και ειδικό στη φλεγμονώδη νόσο του εντέρου στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια, αναφέρει σε μελέτη της σε ποντίκια ότι η μειωμένη δραστηριότητα του γονιδίου PTPN2 στα εντερικά επιθηλιακά κύτταρα μπορεί να οδηγήσει σε μείωση της παραγωγής των αντιμικροβιακών πεπτιδίων κυττάρων Paneth. Η μελέτη, που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Cellular and Molecular Gastroenterology and Hepatology, καθιερώνει μια κρίσιμη σχέση μεταξύ του γονιδίου PTPN2 και των κυττάρων Paneth που παίζει σημαντικό ρόλο στη διατήρηση των φυσιολογικών ιδιοτήτων των μικροβίων του εντέρου.
«Αυτή η μελέτη αναπτύσσει την εστίασή μας στη βελτίωση των προσεγγίσεων εξατομικευμένης ιατρικής στην φλεγμονώδη νόσο του εντέρου, κατανοώντας πώς οι ασθενείς με παραλλαγές στο γονίδιο PTPN2 αναπτύσσουν ιδιοπαθή φλεγμονώδη νόσο του εντέρου», δήλωσε ο McCole. «Η απώλεια του PTPN2 μπορεί επίσης να οδηγήσει σε επιλεκτική απώλεια των κυττάρων Paneth στο εντερικό επιθήλιο. Η απώλεια PTPN2 προκαλεί σημαντικές αλλαγές στη μικροχλωρίδα του εντέρου και αυξάνει ένα συγκεκριμένο E. coli».
Τα Escherichia coli, ή E. coli, είναι βακτήρια που βρίσκονται στο περιβάλλον, τα τρόφιμα και τα έντερα των ανθρώπων και των ζώων. Ο McCole εξήγησε ότι το εν λόγω E. coli, το προσκολλητικό-διηθητικό E. coli, ή AIEC, είναι αυξημένο στην φλεγμονώδη νόσο του εντέρου και επιδεινώνει τη φλεγμονή. Εντοπίστηκε για πρώτη φορά σε ασθενείς με νόσο του Crohn. Το προσκολλητικό-διηθητικό E. coli μπορεί να προσκολληθεί και να εισβάλει στα επιθηλιακά κύτταρα καθώς και στα κύτταρα του ανοσοποιητικού που ονομάζονται μακροφάγα. «Είναι ο ισχυρότερος υποψήφιος για αιτιώδη ρόλο μεταξύ των βακτηρίων στην φλεγμονώδη νόσο του εντέρου».
Σύμφωνα με τον McCole, τα κύτταρα Paneth δεν λειτουργούν σωστά σε πολλούς ασθενείς που έχουν ιδιοπαθή φλεγμονώδη νόσο του εντέρου (ΙΦΝΕ) και αυτό μπορεί να χρησιμεύσει ως δείκτης της νόσου. Τα αντιμικροβιακά πεπτίδια που παράγουν αυτά τα κύτταρα είναι καθοριστικά σχετικά με τον προστατευτικό φραγμό του εντέρου για τη ρύθμιση των σχετικών αναλογιών των βακτηρίων και των αλληλεπιδράσεών τους μεταξύ τους. Βοηθούν επίσης τα γειτονικά βλαστοκύτταρα του εντέρου να λειτουργούν καλύτερα.
«Γνωρίζουμε ότι στην φλεγμονώδη νόσο του εντέρου, τα κύτταρα Paneth συχνά αδυνατούν να παράγουν επαρκή αντιμικροβιακά πεπτίδια ή να ανταποκριθούν κατάλληλα στα βακτήρια του εντέρου», είπε ο McCole. «Αυτά τα λειτουργικά ελαττώματα μπορούν επίσης να συσχετιστούν με αλλαγές στη δομή των κυττάρων Paneth που μειώνουν την ικανότητά τους να εκκρίνουν τα προστατευτικά αντιμικροβιακά πεπτίδια, οδηγώντας σε αυξήσεις στους πληθυσμούς βακτηρίων που σχετίζονται με τη φλεγμονώδη νόσο του εντέρου, όπως το προσκολλητικό-διηθητικό E. coli. Τα κύτταρα Paneth μπορούν να χρησιμεύσουν ως δείκτης νόσου στην ΙΦΝΕ, ειδικά στη νόσο Crohn» είπε ο McCole.
Και πρόσθεσε: «Αυτή η εργασία θέτει τα θεμέλια για το νέο ερευνητικό μας έργο που θα εντοπίσει φαρμακολογικούς παράγοντες ικανούς να διασώσουν τη λειτουργία των κυττάρων Paneth και να μειώσουν τη συμβολή των μικροβίων στην εντερική φλεγμονή», είπε ο McCole.
