Ο Αμερικανός πρόεδρος, Ντόναλντ Τραμπ έχει ζητήσει πολλές φορές από τους ηγέτες στην Ευρώπη οι χώρες τους να αυξήσουν τις αμυντικές δαπάνες τους, ενώ το ίδιο απαιτεί και ο γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ, Μαρκ Ρούτε.
Το Social Europe επιχειρεί να απαντήσει στο ερώτημα που προκύπτει: Θα θυσιαστούν οι κοινωνικές δαπάνες για τη στρατιωτική ανάπτυξη της Γηραιάς Ηπείρου;
Ο Ζιλόμ Ντουβάλ, πρώην αρχισυντάκτης του Alternatives Economiques και πρώην συντάκτης ομιλιών του Ύπατου Εκπροσώπου της Ευρωπαϊκής Ένωσης για θέματα εξωτερικής πολιτικής, Ζοζέπ Μπορέλ, γράφει σε σχετικό άρθρο του ότι οι Ευρωπαίοι ηγέτες είναι αντιμέτωποι με τον αναδυόμενο άξονα που σχηματίζουν ο Ντόναλντ Τραμπ και ο Βλαντίμιρ Πούτιν και «δυστυχώς είναι αναγκασμένοι να επανεξοπλιστούν γρήγορα, αυξάνοντας σημαντικά τις στρατιωτικές δαπάνες».
Προτείνεται να γίνουν δραστικές περικοπές στις κοινωνικές δαπάνες και τις δημόσιες υπηρεσίες
Πολλές σημαίνουσες φωνές έχουν ήδη μια προτιμώμενη λύση για την εξασφάλιση των απαραίτητων κονδυλίων: δραστικές περικοπές στις κοινωνικές δαπάνες και τις δημόσιες υπηρεσίες, παρατηρεί ο Ντουβάλ.
Κατά τρόπο βολικό γι’ αυτούς, πρόκειται ακριβώς για τις πολιτικές που υποστηρίζουν εδώ και δεκαετίες, αν και χωρίς σημαντική επιτυχία μέχρι στιγμής, σημειώνει.
Ωστόσο, η προσέγγιση αυτή ενέχει σημαντικό κίνδυνο.
Η αναθεώρηση των κανόνων που επιτρέπει στην Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων να χρηματοδοτεί αμυντικά έργα ήταν αναμενόμενη, αλλά δεν συνοδεύεται από αύξηση του κεφαλαίου της τράπεζας, γράφει ο Ντουβάλ
Σε δημοκρατικές κοινωνίες όπου γίνονται πραγματικά ανόθευτες εκλογές και υπάρχει ελεύθερος δημόσιος διάλογος, τέτοια μέτρα λιτότητας κινδυνεύουν να οδηγήσουν περισσότερους πολίτες προς τις ακροδεξιές πολιτικές δυνάμεις που είναι πρόθυμες να θυσιάσουν την ανεξαρτησία της Ευρώπης ευθυγραμμιζόμενες με τις ατζέντες που προωθούν ο Τραμπ και ο Πούτιν, υποστηρίζει ο Ντουβάλ.
Τι προτείνει ο Ντουβάλ να κάνει η Ευρώπη
Ευτυχώς, η περικοπή των κοινωνικών δαπανών και η αποδυνάμωση των δημόσιων υπηρεσιών δεν είναι ο μόνος τρόπος για τη δημιουργία των απαιτούμενων οικονομικών πόρων, σημειώνει ο ίδιος.
Μια βιώσιμη εναλλακτική λύση είναι ο δανεισμός. Ιστορικά, τα έθνη πάντα στηρίζονταν στο χρέος σε περιόδους ανάγκης. Ομολογουμένως, για χώρες όπως η Γαλλία, που είναι ήδη υπερχρεωμένη λόγω των ανεύθυνων δημοσιονομικών πολιτικών του Εμανουέλ Μακρόν, η ανάληψη πρόσθετου χρέους θα ήταν πιο δύσκολη, τονίζει.
Ωστόσο, η πιο ελπιδοφόρα λύση θα ήταν ο κοινός δανεισμός σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης, λέει ο Ντουβάλ. Επί του παρόντος, η ίδια η ΕΕ δεν έχει σχεδόν κανένα χρέος.
«Θα πρέπει επίσης να αποφασίσουμε επιτέλους να κινητοποιήσουμε τα παγωμένα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία και όχι μόνο τους τόκους που παράγουν. Τώρα που οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν πάψει να αποτελούν ασφαλές καταφύγιο για τα ξένα κεφάλαια, το επιχείρημα ότι τα κεφάλαια θα έφευγαν από την Ευρώπη αν κάναμε μια τέτοια κίνηση δεν ευσταθεί πλέον», γράφει στο άρθρο του ο Ζιλόμ Ντουβάλ.
Δυστυχώς, το σχέδιο ReArm Europe που πρότεινε η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν και εγκρίθηκε από το Συμβούλιο στις 6 Μαρτίου, δεν περιλαμβάνει κανένα από αυτά τα δύο μέτρα, σημειώνει.
Το συνολικό ποσό που ανακοινώθηκε – 800 δισεκατομμύρια ευρώ – είναι σίγουρα εντυπωσιακό, υψηλότερο από τα 750 δισεκατομμύρια ευρώ που χρησιμοποιήθηκαν το 2020 με το σχέδιο Next Generation EU για την αντιμετώπιση της πανδημίας της COVID-19, τονίζει ο ίδιος.
Γερμανοί στρατιώτες σε άσκηση.
Για την εξαίρεση των στρατιωτικών δαπανών από τους κανόνες του Συμφώνου Σταθερότητας
Όμως, μια πιο προσεκτική ματιά αποκαλύπτει ότι στην πραγματικότητα δεν υπάρχουν νέα χρήματα στο τραπέζι σε επίπεδο ΕΕ, γράφει ο Ντουβάλ.
Η εξαίρεση των στρατιωτικών δαπανών από τους κανόνες του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης αποτελεί αναμφίβολα θετική εξέλιξη, υποστηρίζει ο ίδιος.
Ωστόσο, η αύξηση των στρατιωτικών προϋπολογισμών που στοχεύει να διευκολύνει αυτή η μεταρρύθμιση θα εξακολουθήσει να αποτελεί αντικείμενο διαχείρισης σε εθνικό επίπεδο, συνεχίζοντας να επιβαρύνει τα δημόσια οικονομικά των επιμέρους κρατών μελών.
Η αναθεώρηση των κανόνων που επιτρέπει στην Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (ΕΤΕπ) να χρηματοδοτεί αμυντικά έργα ήταν αναμενόμενη, αλλά δεν συνοδεύεται από αύξηση του κεφαλαίου της τράπεζας.
«Ο αντίκτυπος αυτής της αλλαγής θα παραμείνει περιορισμένος»
Κατά συνέπεια, ο αντίκτυπος αυτής της αλλαγής θα παραμείνει περιορισμένος. Η ανακατεύθυνση των δανείων ύψους 150 δισ. ευρώ που προορίζονται στο πλαίσιο του σχεδίου Next Generation EU προς κοινά αμυντικά έργα θα αποβεί εις βάρος των επενδύσεων στην ενέργεια και την ψηφιακή μετάβαση, σημειώνει ο Ντουβάλ.
Ομοίως, η ανακατανομή των κονδυλίων συνοχής θα υπονομεύσει τις προσπάθειες για την καταπολέμηση των περιφερειακών ανισοτήτων.
Σημαντικός νέος δανεισμός σε επίπεδο ΕΕ θα είχε στρατηγικό νόημα, υποστηρίζει ο Ντουβάλ. Ο αποτελεσματικός επανεξοπλισμός απαιτεί συντονισμένες προσπάθειες σε ηπειρωτική κλίμακα για την αντιμετώπιση των κενών στις εθνικές ένοπλες δυνάμεις, την αποφυγή πλεονασμάτων και τη διασφάλιση της διαλειτουργικότητας του εξοπλισμού, σημειώνει.
Επιπλέον, μια τέτοια συλλογική πρωτοβουλία θα ενίσχυε την ικανότητα της ΕΕ να αναζωογονήσει τις στρατιωτικές βιομηχανίες της Ευρώπης, οι οποίες έχουν αποδυναμωθεί σοβαρά από τρεις δεκαετίες σιωπηλού αφοπλισμού μετά την πτώση του Τείχους του Βερολίνου, γράφει.
Η ενθάρρυνση των ευρωπαϊκών αμυντικών επιχειρήσεων να συνεργαστούν θα ήταν πολύ πιο αποτελεσματική από το να στηριζόμαστε αποκλειστικά σε εθνικές προσπάθειες, προσθέτει ο Ντουβάλ.
Για τους ενδοευρωπαϊκούς φορολογικούς παραδείσους
Επιπλέον, αυτή η εξαιρετική κατάσταση αποτελεί μια καθυστερημένη ευκαιρία για να αντιμετωπιστούν επιτέλους οι ενδοευρωπαϊκοί φορολογικοί παράδεισοι, γράφει ο Ντουβάλ. Εάν η Γαλλία και η Γερμανία ήταν αποφασισμένες, θα απαιτούνταν μόνο περιορισμένο πολιτικό κεφάλαιο για να συμμορφωθεί το Λουξεμβούργο ή η Ιρλανδία.
Η επιμονή στους φορολογικούς παραδείσους εντός της ΕΕ παραμένει ένα διαρκές σκάνδαλο, ιδίως υπό το πρίσμα της σχεδόν πλήρους φορολογικής απαλλαγής που απολαμβάνουν μεγάλες εταιρείες τεχνολογίας και άλλες πολυεθνικές που δραστηριοποιούνται στην Ευρώπη – πολλές από τις οποίες είναι πλέον στενά συνδεδεμένες με τις Ηνωμένες Πολιτείες, έναν ολοένα και πιο διεκδικητικό οικονομικό αντίπαλο, τονίζει ο Ντουβάλ.
«Να συνεισφέρουν οι πλούσιοι»
Τέλος, οι πλουσιότεροι πολίτες της Ευρώπης, οι οποίοι έχουν επωφεληθεί σημαντικά από τις οικονομικές πολιτικές που εφαρμόστηκαν στην ΕΕ τις τελευταίες δεκαετίες, πρέπει να συνεισφέρουν σημαντικά περισσότερα, προτείνει ο Ντουβάλ.
Για τη χρηματοδότηση της πολεμικής προσπάθειας κατά τη δεκαετία του 1940, οι Ηνωμένες Πολιτείες του Φραγκλίνου Ρούζβελτ – και όχι η Σοβιετική Ένωση του Στάλιν – αύξησαν τον φορολογικό συντελεστή στο 94%, σημειώνει ο Ντουβάλ.
Αντίθετα, ο σημερινός συντελεστής της Γαλλίας είναι μόνο 45% και οι περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες βρίσκονται κάτω από αυτό το επίπεδο, γεγονός που υποδηλώνει σαφώς ότι υπάρχει άφθονο περιθώριο για αύξηση. Σε συνδυασμό με αποφασιστικές δράσεις κατά των φορολογικών παραδείσων, αυτό θα επέτρεπε σημαντικά μεγαλύτερες συνεισφορές από τους πλουσιότερους της Ευρώπης για τη χρηματοδότηση της συλλογικής προσπάθειας, προτείνει.
Εν ολίγοις, σημειώνει ο Ντουβάλ, η ταχεία στρατιωτική ανάπτυξη που είναι απαραίτητη για την αντιμετώπιση του άξονα Τραμπ – Πούτιν ασκεί αναμφίβολα σημαντική πίεση στα ευρωπαϊκά δημόσια οικονομικά.
Ωστόσο, η περικοπή των κοινωνικών προγραμμάτων και των δημόσιων υπηρεσιών δεν αποτελεί βιώσιμη λύση. «Πράγματι, μια τέτοια λιτότητα θα ήταν πολιτικά καταστροφική, ακριβώς όταν η Ευρώπη πρέπει να αποφύγει να παραδώσει στον Τραμπ-Πουτινισμό μια εύκολη νίκη», καταλήγει ο ίδιος.
