MARCONI… ΟΤΑΝ ΔΕΝ ΥΠΗΡΧΑΝ τα ΚΙΝΗΤΑ, το SKYPE και τα ΔΟΡΥΦΟΡΙΚΑ ΤΗΛΕΦΩΝΑ

Αφιερωμένο εξαιρετικά στους υπέροχους (και ωραίους) εκείνους αξιωματικούς της γέφυρας που τους λέγανε. “Μαρκόνηδες” και ήταν η “φωνή” και τα “αυτιά” του πλοίου.
Ένα πλοίο μπορούσε να φύγει από το λιμάνι για ταξίδι χωρίς Πλοίαρχο.
Δεν υπήρχε όμως καμιά περίπτωση να ξεκινήσει χωρίς Ασυρματιστή.
Χαρακτηριστικός είναι ο ίδιος πάντα πριν τον απόπλου διάλογος μεταξύ Πλοιάρχου και του υπεύθυνου για το πλήρωμα και την ασφάλεια του πλοίου υποπλοιάρχου :
– Είμαστε όλοι μέσα ;
– Ναι καπετάνιε.
– Κι’ ο Μαρκόνης ; (έτσι συνήθως αποκαλούσαν τους Ασυρματιστές)
– Μέσα…
– Λύστε κάβους λοιπόν να φύγουμε, κι ο Αϊ Νικόλας στη πλώρη μας.

Το γνωστό σε όλους μας Διεθνές Σήμα Κινδύνου SOS από τα αρχικά του Save Our Souls ( Σώστε τις ψυχές μας).
Αφορμή για την χρήση ενός Διεθνούς σήματος κινδύνου ήταν το ναυάγιο του Τιτανικού.

Πιστό αντίγραφο και του δέκτη “Marconi” που υπήρχε στο πλοίο του Τιτανικού.

Μέχρι εκείνη την στιγμή, δεν υπήρχε ένας διεθνώς αναγνωρίσιμος κώδικας που να δηλώνει την ανάγκη βοηθείας και κινδύνου.
Έτσι παρά τις γενναίες απεγνωσμένες προσπάθειες του Ασυρματιστή Τζάκ Φίλιπς στον Τιτανικό να στείλει το μήνυμα για βοήθεια, το μόνο πλοίο που «έλαβε» το μήνυμα ήταν το ‘ΚΑΡΠΑΘΙΑ’ το οποίο όμως δεν βρισκόταν κοντά στον τόπο του ναυαγίου.

Αντιθέτως το πλοίο ‘ΚΑΛΙΦΟΡΝΙΑ’ που περνούσε δίπλα στον Τιτανικό δεν το «έλαβε» και δεν απάντησε ποτέ γιατί ο Ασυρματιστής του κοιμόταν.

Από τότε καθιερώθηκε ένα Διεθνές Σήμα Κινδύνου το SOS που θα μεταδιδόταν πολύ εύκολα και γρήγορα σε ελάχιστο χρόνο στην περίπτωση κινδύνου, και θα ήταν άμεσα αναγνωρίσιμο από τον καθένα ! ! !

Λίγα χρόνια μετά κατασκευάστηκε ένα μηχάνημα ‘Αυτόματης Ανάγνωσης Σήματος Κινδύνου’ το λεγόμενο ‘auto alarm’ το οποίο βρισκόταν στην γέφυρα και «αναγνώριζε» το Σήμα Κινδύνου και ‘διεγειρόταν’ αυτόματα χτυπώντας κουδούνια σε κάθε πλοίο που «ελάμβανε» το SOS.

Έτσι έστω και αν κάποιος Ασυρματιστής δεν βρισκόταν εκείνη την ώρα στην βάρδια του στον Ασύρματο του πλοίου είτε γιατί κοιμόταν ή για οποιονδήποτε άλλον λόγο το auto alarm ειδοποιούσε ότι «έλαβε» SOS άρα κάποιο πλοίο κινδύνευε.
Οι Ασυρματιστές συνήθως ήταν οι πιο ξεκούραστοι τύποι στο πλοίο.
Όμως οι υποχρεώσεις τους ήταν οι πιο σημαντικές.
Ο Ασυρματιστής ήταν το πιο σημαντικό μέλος του πληρώματος

Μηχάνημα αποστολής “Σήματα Μορς”

Όχι μόνο γιατί ήταν εκείνος που άκουγε και μιλούσε με την ξηρά αλλά και γιατί ήταν εκείνος που έβαζε τις ειδήσεις. έβαζε μουσική και γενικά ήταν εκείνος που μέσα από την δουλειά του (και το φιλότιμο του) το πλοίο μπορούσε να διασκεδάσει ή να ακούσει την μαμά πατρίδα και τους συγγενείς τους στην πατρίδα χιλιάδες μίλια μακριά στην άλλη άκρη του κόσμου.
Η σημαντικότητα του ασυρματιστή φαίνεται στο ότι ο Ασυρματιστής ήταν ο τελευταίος που εγκατέλειπε το πλοίο που βούλιαζε, επιφορτισμένος με το καθήκον να στέλνει το SOS μέχρι τελευταίας στιγμής

Εδώ και περίπου έναν αιώνα, το SOS αποτελεί το διεθνές σήμα κινδύνου. Πολλοί πιστεύουν ότι προέρχεται από τα αρχικά των αγγλικών λέξεων «Save Our Souls» (σώστε τις ψυχές μας) ή «Save Our Ship» (σώστε το πλοίο μας).

Η εκμάθηση του κώδικα Μορς ήταν δύσκολη υπόθεση.. Δεν ήταν εύκολη. Ήταν δύσκολη και περίπλοκη και υπήρχε μόνο ένα άτομο πάνω στο πλοίο , ο Ασυρματιστής , που ήξερε τον κώδικα και όταν αυτός δεν ήταν διαθέσιμος για τον άλφα ή βήτα λόγο, είτε γιατί αρρώσταινε, όλο το πλοίο έμενε αποκομμένο από τον έξω κόσμο.
Στα επιβατηγά πλοία υπήρχαν από δυο ως τρεις ασυρματιστές.
Έτσι η επικοινωνία ενός πλοίου και ιδίως σε περιπτώσεις εκτάκτου ανάγκης η ασφάλεια του πλοίου και των επιβαινόντων εξαρτιόταν αποκλειστικά και άμεσα από ένα και μόνο άτομο , τον Ασυρματιστή.

Γουλιέλμος Μαρκόνι, ο πατέρας της ασύρματης τηλεγραφίας

Η εικόνα του ακούραστου Ασυρματιστή που κάθεται με τις ώρες μπροστά στα μηχανήματα προσπαθώντας να ‘πιάσει’ την Πατρίδα για να μιλήσουν οι ναυτικοί με τις οικογένειές τους έχει γίνει πολλές φορές πίνακας ζωγραφικής από μεγάλους ζωγράφους και έχει μείνει χαραγμένη ανεξίτηλα στο μυαλό εκατομμυρίων ναυτικών που αγωνιούσαν βλέποντας τον και ώσπου να ακούσουν από το στόμα του την πολυπόθητη φράση…

“Ένταξει παιδιά.. Μιλάμε με Ελλάδα… Μιλάμε με την πατρίδα.. Δώστε τα τηλεγραφήματα σας να τα στείλω.,…”
Ήθελε κότσια να έχει την γενναιότητα και την αυτοθυσία να είσαι ο τελευταίος που φεύγει από το πλοίο που βουλιάζει προσπαθώντας να ειδοποιήσει και να συνεννοηθεί με τους παράκτιους σταθμούς και τα αλλά πλοία, να δώσει στίγματα και κατάσταση πλοίου ώστε να οδηγήσει σωστά τους διασώστες που ερχόταν όσο μπορούσαν πιο γρήγορα για να τους περιμαζέψουν και να τους σώσουν από την θάλασσα που ήταν έτοιμη να τους πάρει μαζί της στον παγωμένο βυθο της.

Ο αείμνηστος και μεγάλος ποιητής της θάλασσας ο Νίκος Καββαδίας όσοι δεν το ξέρατε ήταν Ασυρματιστής κι αυτός.

Ο πιο γνωστός Έλληνας Ασυρματιστής Νίκος Καββαδίας

Οι ασυρματιστές καταργήθηκαν από την νέα τεχνολογία.

Το 1979 η INMARSAT (Internationale Maritime (later Mobile) Satellite Organization) έθεσε τον δορυφόρο της σε λειτουργία.
Το σύστημα αυτό λειτουργεί χωρίς ασυρματιστή ανταλλαγή δεδομένων γίνεται διαχειρίσημη μέσω των δορυφόρων σε όλους τους σταθμούς του δέκτη, όπως τηλέφωνο, τηλέτυπο, τέλεξ, μόντεμ κ.λπ. κ.λπ.
Από το 1992 ο δορυφόρος του συστήματος επείγουσας ανάγκης GMDSS (Global Maritime Distress and Safety System) μπαίνει και αυτός σε χρήση.
Ο αξιωματικός του πλοίου είναι σε θέση να ξεκινήσει την επείγουσα κλήση πατώντας απλώς ένα κουμπί.
Η Ασύρματη τηλεγραφία με το σήμα SOS δεν είναι πλέον απαραίτητη.
Την 1η Ιανουαρίου του 1999 το σύστημα GMDSS μπαίνει υποχρεωτικά υποχρεωτικό για όλα τα ποντοπόρα πλοία.
Από τα μέσα της δεκαετίας του 1990 οι περισσότεροι ασύρματοι σταθμοί ξηράς έκλεισαν, κανείς δεν τους χρειάζεται πλέον.

Πάντως ακόμα και μετά τον «επίσημο θάνατο» των Μορς και των Ασυρματιστών υπάρχουν ακόμα κάποιοι πιστοί στην παράδοση.
Και αυτοί είναι οι Ραδιοερασιτέχνες από την μια μεριά και ο στρατός εν μέρει από την άλλη που ακόμα σε ειδικές περιπτώσεις χρησιμοποιεί Μορς για να στέλνει κωδικά σήματα.

Όπως και να ναι το SOS δεν θα πάψει ποτέ να μας θυμίζει ειδικά στους παλιούς ναυτικούς και στις παραδοσιακές ναυτικές οικογένειες πως σήμαινε ΚΙΝΔΥΝΟ.. ΑΝΑΓΚΗ.. και ενδεχομένως θάνατο.

Γράφει ο δημοσιογράφος και Ιστορικός :Παναγιώτης Κουλουμπης